|

Baza wiedzy

|

Badania opinii

|

Badania ruchu turystycznego – jaki jest ich cel i jak można je przeprowadzić?

30.12.2022r.

Badania ruchu turystycznego – jaki jest ich cel i jak można je przeprowadzić?

Po okresie zastoju w branży turystycznej spowodowanej pandemią Covid-19 można dojrzeć pierwsze oznaki zmiany trendu. Zniesienie większości restrykcji w działalności hoteli oraz dotyczących swobody przemieszczania się spowodowało, iż Polacy tłumnie zaczęli wykorzystywać wszelkie okazje do podróżowania. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego tylko w I półroczu 2022 roku z turystycznych obiektów noclegowych skorzystało 14,7 miliona turystów. W porównaniu z analogicznym okresem 2021 roku jest to olbrzymi wzrost aż o 177,1%. Dane te wyraźnie pokazują, iż Polacy chcą podróżować. W tym miejscu należy zaakcentować, iż za każdym turystą idą pieniądze zostawiane w lokalnych hotelach, restauracjach, muzeach i innych atrakcjach turystycznych. Osoby odpowiedzialne za obszar turystyki w gminach a także dyrektorzy placówek muzealnych, kulturalnych, osoby zarządzające punktami informacji turystycznej, właściciele biur podróży i innych podmiotów związanych z branżą turystyczną powinni zastanowić się zatem nad realizacją badań ruchu turystycznego. W niniejszym tekście wyjaśnimy, dlaczego warto zdecydować się na tego rodzaju badania oraz pokażemy sposoby, w jaki można je zrealizować.

Turysta a odwiedzający – jaka jest między nimi różnica?

Nim przedstawimy powody, dla których warto zdecydować się na realizację badań ruchu turystycznego oraz ukażemy ich korzyści warto w tym miejscu podkreślić, iż mogą one dotyczyć zarówno turystów, jak i osób odwiedzających dane miejsce. Jaka jest różnica miedzy tymi dwiema kategoriami osób? Otóż zgodnie Ustawą o usługach turystycznych to: osoba, która podróżuje do innej miejscowości poza swoim stałym miejscem pobytu na okres nieprzekraczający 12 miesięcy, dla której celem podróży nie jest podjęcie stałej pracy w odwiedzanej miejscowości i która korzysta z noclegu przynajmniej przez jedną noc. Natomiast odwiedzający (krajowy lub zagraniczny) to, w myśl zapisów tej samej ustawy, osoba, która podróżuje do innej miejscowości poza swoim stałym miejscem pobytu, dla której celem podróży nie jest podjęcie stałej pracy w odwiedzanej miejscowości oraz niekorzystająca z noclegu (zob. Dz. U. z 2017 r. poz. 1553). Różnica między turystą a osobą odwiedzającą jest więc, taka, iż ten pierwszy korzysta z noclegu przez co najmniej 1 noc, zaś osoba odwiedzająca z takiego noclegu nie korzysta. Realizując badania ruchu turystycznego możemy objąć nimi zarówno jedną, jak i drugą wyżej wymienioną grupę osób.

Dlaczego warto zlecić realizację badań ruchu turystycznego?

Realizacja badań ruchu turystycznego może dostarczyć dużej liczby cennych informacji zwłaszcza lokalnym samorządowcom, jak również zarządcom obiektów, które są związane z branżą turystyczną (hotele, muzea, miejsca rozrywki, obiekty sportowe itd.). Pozwalają one bowiem określić m.in.

• Poziom ruchu turystycznego, jego natężenie i fluktuację (w poszczególnych godzinach, dniach tygodnia, miesiącach).
• Stopień znajomości wśród turystów poszczególnych atrakcji miasta/regionu.
• Najczęściej odwiedzane miejsca i atrakcje turystyczne w danym mieście/rejonie.
• Poziom satysfakcji z odwiedzonych miejsc/atrakcji turystycznych.
• Poziom wydatków turystów na korzystanie z hoteli, restauracji, bilety do atrakcji turystycznych.
• Średni czas pobytu turystów w danej miejscowości/regionie.
• Motywacje turystów do odwiedzenia danego miejsca.
• Liczbę turystów, którzy będą chcieli powrócić do danego miejsca bądź rekomendować jego odwiedzenie innym ludziom – swojej rodzinie, przyjaciołom, znajomym z pracy itd.

Tego rodzaju wiedza może być zatem szczególnie ważna dla decydentów i urzędników odpowiedzialnych za działania promocyjne gminy, rozwój jej turystyki, opracowywanie strategii rozwoju. Również prywatni przedsiębiorcy oferujący usługi w zakresie turystyki (np. oprowadzanie, rejsy statkiem itd.) mogą dzięki tego rodzaju badaniom uzyskać cenną wiedzę o tym, jak turyści postrzegają te usługi, co można by w nich zmienić/ulepszyć. Warto podkreślić, iż wiedząc kiedy możemy spodziewać się największej liczby turystów lub osób odwiedzających (dzięki badaniom natężenia i fluktuacji ruchu turystycznego) możemy podjąć działania, które zwiększą komfort korzystania z naszych usług – np. zatrudniając na ten czas dodatkowe osoby do pracy, czy też  przygotowując dodatkowe atrakcje.

Jak zrealizować badania ruchu turystycznego?

Badania ruchu turystycznego można przeprowadzić za pomocą różnych technik badawczych. Ich dobór za każdym razem jest uzależniony od szczegółowych celów i zakresu badania. Często wykorzystywaną techniką jest CAPI. Badanie to polega na tym, iż badacz znajduje się w miejscu, w którym ma się odbywać badanie (np. w pobliżu miejsc, które generują ruch turystyczny). Posiadając tablet z wgranym kwestionariuszem ankiety podchodzi on do poszczególnych osób pytając o to, czy są turystami/ osobami odwiedzającymi dane miejsce. Jeśli uzyska on pozytywną odpowiedź oraz zgodę na udział w badaniu wówczas rozpoczyna się ankietyzacja.

W przypadku gdy podmiotem zlecającym jest np. muzeum, bądź inna instytucja kultury, której zależy na tym by zbadać wyłącznie te osoby, które odwiedzają dany obiekt, wówczas dobrą metodą może być zastosowanie infokiosków. Urządzenia te można umieścić np. na końcu trasy zwiedzania danej ekspozycji. Turysta (bądź osoba odwiedzająca), który obejrzał już wszystkie atrakcje dostępne w danym miejscu może podejść do takiego urządzenia i wypełnić znajdujący się na nim elektroniczny kwestionariusz ankiety. Jeszcze innym rozwiązaniem są kody QR, które mogą znaleźć się np. na plakatach wywieszonych w takich instytucjach. Wówczas odwiedzający daną placówkę turyści mogą zeskanować taki kod za pomocą własnych smartfonów i przenieść się w ten sposób do witryny zawierającej ankietę. Jeśli natomiast dysponujemy bazą adresów e-mail osób, które odwiedziły nasz obiekt, wraz z wyrażoną zgodą na korespondencje i działania marketingowe, wówczas realizacja badania może polegać na wysłaniu linka do internetowej wersji formularza ankiety wprost na skrzynki poczty elektronicznej. Dużą zaletą takiego rozwiązania jest fakt, iż do badania można przystąpić w momencie, który jest dla danej osoby najbardziej odpowiedni.

W tym miejscu warto dodać, iż badania prowadzone z wykorzystaniem elektronicznego kwestionariusza ankiety cechuje niższa cena, niż w przypadku badań, w których respondenci wypełniają papierowe ankiety. Dodatkowo warto podkreślić, iż badania realizowane zarówno z wykorzystaniem techniki CAPI, kiosków ankietowych jak i kodów QR pozwalają na to, by jeszcze w trakcie trwania badania uzyskać dostęp do cząstkowych wyników.

W badaniach turystów można wykorzystać także techniki jakościowe – np. zogniskowany wywiad grupowy (FGI). W takim przypadku przygotowuje się scenariusz wywiadu grupowego, według którego następnie prowadzona jest rozmowa zebraną grupą turystów, którzy odwiedzili dane miejsce/obiekt. Warto dodać, iż tego rodzaju badania mogą być prowadzone zarówno w formule stacjonarnej (Centrum Badawczo-Rozwojowe Biostat posiada własną salę do realizacji badań fokusowych) jak i za pomocą narzędzi teleinformatycznych (FGI Online). Tego rodzaju badania pozwalają pogłębić wiedzę na interesujące nas zagadnienia dzięki dyskusji, która odbywa się między uczestnikami na tematy związane z miejscami, które odwiedzili. Tego rodzaju badania nie tyle zatem pozwalają nam zmierzyć „natężenie” opinii o danym miejscu/obiekcie turystycznym, co poznać jej głębsze przyczyny.

Dobrym uzupełnieniem tego rodzaju badań jest także analiza Desk Research. Wówczas to badacz analizuje już dostępne dane, na tematy związane z celami badania. Źródłami danych są wówczas np. raporty organizacji turystycznych, dane GUS ale także komentarze pojawiające się w Internecie na temat danego miejsca, pojawiające się recenzje poszczególnych atrakcji i obiektów turystycznych.

Rezultatem badań jest raport końcowy, który prócz szczegółowych wyników badań zawiera wszystkie najważniejsze wnioski i rekomendacje. W raporcie tym może też zostać przedstawiona analiza SWOT a więc mocnych i słabych stron danego miejsca/placówki oraz szans i zagrożeń. W ten sposób Zamawiający badanie otrzyma pełną diagnozę tego, co przez turystów jest postrzegane dobrze i nie wymaga większych zmian, a co należałoby zdecydowanie poprawić, by nie zrażać swoich gości.

Jak widać, istnieje wiele możliwości realizacji badań ruchu turystycznego. Każdorazowo można dostosować ich zakres do indywidualnych potrzeb Zamawiającego. Sprawdź przykładowy ankietę badania opinii ruchu turystycznego, która można się posłużyć podczas tego rodzaju badań.